Projektowanie turbin wiatrowych w kole naukowym EKO Energia Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie

Koło Naukowe AGH Eko-Energia stanowi zespół skupiający młodych ludzi oraz ich pasję do tworzenia innowacyjnych projektów związanych z odnawialnymi źródłami energii. Z determinacją i zaangażowaniem, studenci Koła stworzyli już trzy znaczące projekty, skoncentrowane na dziedzinie energii wiatrowej, a w 2022 rozpoczęli prace nad budową samochodu solarnego „Perła”. Prace Koła zaowocowały stworzeniem dwóch unikalnych turbin wiatrowych oraz innowacyjnego panelu nawiewowego, który spełnia kluczową rolę w badaniach nad turbinami wiatrowymi. Głównym celem projektów jest próba rozwiązania problemów związanych z niestabilnością odnawialnych źródeł energii.

Pierwszą stworzoną przez członków Koła turbiną była „Windy” (Rys. 1), czyli turbina wiatrowa z dyfuzorem o zmiennej średnicy. Kluczowy element oparty jest na zasadzie Venturiego. Dzięki takiemu rozwiązaniu osiągnięto imponujący wzrost wydajności turbiny aż o 30% w porównaniu z konwencjonalnymi konstrukcjami wiatrowymi.

Rys.1. Turbina „Windy”

Po sukcesie, który odniosła „Windy” zespół nie zwalniał tempa i stworzył turbinę o nazwie „HALYNA” (Rys. 2), której innowacyjność tkwi w zastosowaniu zaawansowanego układu trzech generatorów do odbioru energii mechanicznej. Wyjątkowy mechanizm przełączania pomiędzy generatorami umożliwia pracę turbiny w szerszym zakresie prędkości wiatru. Zastosowane rozwiązanie pozwala na pracę turbiny nawet w zmiennych i nieprzewidywalnych warunkach pogodowych.

Rys.2. Zespół AGH Eko-Energia przy premierze turbiny wiatrowej „HALYNA”

Zastosowanie oprogramowania firmy Ansys pozwoliło na wnikliwą analizę dynamiki płynów i analizy aerodynamicznej, co stanowiło kluczową kwestię w konstrukcji turbin wiatrowych. Dzięki analizie numerycznej studenci mieli możliwość modelowania przepływu powietrza przez łopatki oraz dyfuzor, co umożliwiło ich optymalizację pod kątem efektywności.

Turbiny wiatrowe - doskonalenie efektywności

Podczas różnych etapów tworzenia projektu, niezwykle istotne stają się symulacje przepływowe. W dziedzinie obliczeniowej mechaniki płynów, używa się metody numeryczne w celu rozwiązania złożonych zagadnień związanych z przepływem substancji płynnych. Głównym celem prowadzonych przez studentów analiz numerycznych było doskonalenie kształtu dyfuzora oraz profili łopatek. W ramach symulacji dokonali oni oceny kluczowych parametrów mających wpływ na działanie analizowanego systemu. Wśród tych parametrów znalazły się wskaźnik Macha, prędkość kątowa, moment siły oraz wskaźnik mocy turbiny. W początkowych fazach projektu, prowadzono analizy na uproszczonych, dwuwymiarowych modelach. Końcowa analiza przepływu przez dyfuzor, uwzględniająca również rotor turbiny wiatrowej, została przeprowadzona w oparciu o trójwymiarowy model.

Optymalizacja aerodynamiczna „Windy”

Podczas etapu projektowego do symulacji został użyty model dwuwymiarowy. Głównym celem optymalizacji było uzyskanie maksymalnej prędkości w gardzieli dyfuzora. Studenci dokonali tego dzięki analizie parametrycznej geometrii dyfuzora. Badania obejmowały dwie różne prędkości początkowe: 3 i 8 m/s. Podczas analizy, szczegółowo analizowano rozkłady prędkości oraz ciśnienia wewnątrz dyfuzora. Z wyników analizy prędkości można wywnioskować, że największe prędkości występują w okolicach gardzieli, w szczególności przy jej ściankach (Rys. 3). To zjawisko miało istotny wpływ na dalszy dobór profili łopatek. Na podstawie analizy ciśnienia stwierdzono, że największe podciśnienie obserwuje się po wewnętrznej stronie dyfuzora, a największe nadciśnienie po jego zewnętrznej stronie.

Rys.3. Rozkład prędkości w modelu 2D przy prędkości początkowej 8 m/s

Z użyciem danych literaturowych dokonano selekcji profili lotniczych NACA, które stanowiły podstawę do dalszej analizy. Dla zapewnienia właściwych charakterystyk aerodynamicznych, dokonano precyzyjnego dopasowania parametrów geometrycznych, takich jak długość cięciwy, czy wysokość profili. Dodatkowo uwzględniono wartość kąta zwichrowania łopaty wzdłuż jej rozpiętości, aby zapewnić swobodę dla łopaty podczas reagowania na zmieniający się kierunek prędkości wiatru podczas obrotu.

Ważnym elementem symulacji jest siatka numeryczna. Do jej wygenerowania użyto metody poly-hexcore w programie Fluent Meshing (Rys. 4). Siatka została podzielona na dwie części, by móc korzystać z metody Overset Mesh, zintegrowanej z modułem Dynamic Mesh o sześciu stopniach swobody.

Rys.4. Przekrój siatki obliczeniowej

Projektując turbinę, duży nacisk położony został na redukcję masy łopatek. To przyczyniło się do zmniejszenia minimalnej prędkości wiatru wymaganej do uruchomienia turbiny oraz redukcję obciążeń mechanicznych, co przekłada się na wydłużenie żywotności komponentów. Przed przystąpieniem do pełnych symulacji układu, przeprowadzono weryfikację użytych metod analizy na modelu fizycznym. Potwierdzenie zgodności uzyskanych wyników stanowiło dowód na właściwość zastosowanej metody obliczeniowej. Następnie skoncentrowano się na symulacji turbiny docelowej. W celu zmniejszenia kosztu numerycznego obliczeń, geometrię układu zredukowano o jedną trzecią.

Zastosowano model turbulencji k-omega w wersji SST, aby uwzględnić naprężenia ścinające i zniwelować efekt nadmiernego generowania turbulencji. Model obliczeń bazował na założeniu ustalonym, a metodę wielokrotnego układu odniesienia MRF zastosowano do symulacji obrotu poszczególnych stref układu.

Optymalizacja aerodynamiczna „HALYNY”

Posiadając doświadczenie w procesie symulacji turbin wiatrowych, zespół Eko-Energii przeszedł do procesu projektowania turbiny wiatrowej „HALYNA”. W celu zaprojektowania optymalnego kształtu łopatek, przeprowadzono wszechstronne analizy numeryczne, umożliwiające oszacowanie głównych parametrów wpływających na działanie turbiny. W zakresie tych parametrów uwzględniono, jak w projekcie „Windy”, wskaźnik szybkobieżności, prędkość kątową, moment siły oraz wskaźnik mocy turbiny. Projektując turbinę wiatrową „HALYNA”, położono nacisk na geometrię łopatek (Rys. 5) oraz analizę kształtu konfuzora (wlotu). Symulacje dotyczące wirnika obejmowały analizę trójwymiarowego modelu przepływu powietrza przez płaszczyznę pracy łopatki oraz analizy dwuwymiarowe konfuzora.
Podczas wyboru profili aerodynamicznych dla projektowanych łopatek, przeprowadzono dokładny przegląd literatury zwracając uwagę na różnorodne kryteria, takie jak wydajność aerodynamiczna, opór i osiągi w określonym zakresie prędkości. Po przeprowadzeniu analizy wybrano profil NACA 5807, który wykazywał najbardziej obiecujące właściwości w kontekście wymaganych parametrów pracy turbiny.

Rys.5. Trójwymiarowa wizualizacja łopatek „HALYNY”

Dzięki kompleksowym analizom numerycznym i selekcji odpowiedniego profilu aerodynamicznego, zespół był w stanie stworzyć optymalny kształt łopatek, który spełnił oczekiwania projektowe i przyczynił się do maksymalnej wydajności turbiny. Porzez przeprowadzanie symulacji naprężeń na łopatkach dokładnie zbadano obciążenia występujące na ich powierzchni. Ten proces pozwolił na precyzyjne określenie wymaganej wytrzymałości łopatek, co stanowiło punkt wyjścia do dalszych udoskonaleń konstrukcji. Analiza naprężeń dostarczyła istotnych informacji dotyczących obciążeń, na które łopatki będą narażone podczas pracy turbiny wiatrowej (Rys. 6). Obliczenia pozwoliły na zaprojektowanie łopatek o odpowiedniej wytrzymałości, co stanowi kluczowy element zapewniający niezawodność i trwałość łopatek, szczególnie w trudnych warunkach, w jakich działają turbiny wiatrowe.

Rys.6. Symulacja numeryczna obciążenia pracujących łopatek w oprogramowaniu Ansys

Rezultaty osiągnięte dzięki użyciu oprogramowania Ansys w projektach

W kontekście projektów koła związanych z energetyką odnawialną, oprogramowanie Ansys odegrało kluczową rolę na wielu poziomach. Umożliwia ono tworzenie dokładnych modeli numerycznych, które oddają rzeczywiste warunki oraz zachowania się materiałów, struktur i przepływów. Pozwoliło to na przeprowadzenie wirtualnych testów, które zastępują kosztowne i czasochłonne fizyczne eksperymenty. Oprogramowanie dostarczyło dokładnych analiz wyników, umożliwiając głęboką analizę efektów różnych zmian oraz interakcji, między różnymi elementami projektu. W projekcie turbiny wiatrowej „Windy”, symulacje przepływu powietrza pozwoliły na znalezienie optymalnej geometrii dyfuzora, co z kolei zaowocowało zwiększeniem wydajności turbiny.

Kolejnym aspektem jest zdolność symulacji do modelowania skomplikowanych zjawisk fizycznych. W projektach związanych z odnawialnymi źródłami energii, takimi jak turbiny wiatrowe czy panele słoneczne, istnieje wiele czynników wpływających na wydajność, takich jak przepływ powietrza, promieniowanie słoneczne, czy reakcje chemiczne. Symulacje pozwalają na dokładne zrozumienie tych zjawisk i dostosowanie projektu w celu maksymalnego wykorzystania dostępnych źródeł energii.

Obserwuj nas

linkedin-button
facebook-button
youtube-button